အားတက္ဖြယ္ စ်ာပန အခမ္းအနားတစ္ခု
ဆရာမ ဒြန္နာ၏ စတုတၳတန္းသင္ခန္းစာေလးမွာ ျမင္ေနက် အျခားသင္ခန္းစာမ်ားႏွင့္ မျခားလွ။ ကေလးေတြ စာေရးစားပြဲကိုယ္စီႏွင့္ ထိုင္ေနၾကသည္။ ခံုတန္း ငါးတန္း၊ တစ္တန္းမွာ ေျခာက္ခံု။ ဆရာမ စားပြဲက အတန္းေရွ႕မွာ။ ေက်ာင္းသားေတြႏွင့္ မ်က္နွာခ်င္းဆိုင္လ်က္။ မွတ္တမ္းဘုတ္မွာ ကေလးေတြ ေဆာင္ရြက္ေနသည့္ ေက်ာင္းသင္ခ်န္းစာအမည္ကို ေဖာ္ျပထားသည္။
ျခံဳၾကည့္လိုက္လွ်င္ေတာ့ သမ႐ိုးက် မူလတန္းသင္ခန္းစာ တစ္ခန္းလိုပင္ ထင္ရသည္။ သို႔ေသာ္ သည္အခန္းထဲ ၀င္သည္ႏွင့္ပင္ တစ္ခုခုေတာ့ ထူးျခားသည္ဆိုတာ ကၽြန္ေတာ္ ခံစားမိလိုက္သည္။ အေပၚယံက ၿငိမ္သက္ေနေသာ္လည္း ကေလးေတြအားလံုး စိတ္လႈပ္ရွား တက္ႂကြေနၾကသည္ပဲ။
ဒြန္နာက လုပ္သက္ရင့္ ဆရာမႀကီးတစ္ေယာက္ ျဖစ္သည္။ အၿငိမ္းစားယူရန္ ႏွစ္ႏွစ္မွ်သာ လိုေတာ့သည္။ သူက ပံုမွန္ သင္ၾကားေရးအလုပ္အျပင္ ကၽြန္ေတာ္စီစဥ္ေဆာင္ရြက္လ်က္ရွိသည့္ ဖြံ႔ၿဖိဳးေရး မြမ္းမံ သင္တန္းသို႔လည္း ဆႏၵအေလ်ာက္ တက္ေရာက္ေနသူ ျဖစ္သည္။ သည္သင္တန္း၏ အဓိက ဦးတည္ခ်က္က ေက်ာင္းသား၊ ေက်ာင္းသူေလးမ်ားအား ကိုယ့္အားကိုယ္ကိုးစိတ္အပါအ၀င္ စိတ္ထား ေကာင္းမ်ား ကိန္းေအာင္းလာေအာင္ ပ်ိဳးေထာင္ေလ့က်င့္ေပးေရး ျဖစ္သည္။ ဒြန္နာ့အလုပ္က သင္တန္း တက္ရန္ႏွင့္ သင္တန္းက ပို႔ခ်ေပးလိုက္သည့္ သေဘာတရားမ်ားကို စာသင္ခန္းတြင္းမွာ လက္ေတြ႔အသံုးခ် ၾကည့္ရန္ျဖစ္ၿပီး ကၽြန္ေတာ္က စာသင္ခန္းေတြ လွည့္လည္ၾကည့္႐ႈကာ စိတ္ဓာတ္ေရးရာ သင္ခန္းစာမ်ား လက္ေတြ႔အသံုးခ်မႈ ထိေရာက္ေအာင္ျမင္ေအာင္ အားေပးကူညီရန္ျဖစ္သည္။
စာသင္ခန္းေနာက္ပိုင္းရွိ ထိုင္ခံုလြတ္တစ္လံုးမွာ ၀င္ထိုင္ကာ အတန္းကို ကၽြန္ေတာ္ အကဲခတ္ ၾကည့္ေနသည္။ ေကာင္းသားအားလံုးပင္ ဆရာမေပးထားေသာအလုပ္တြင္ အာ႐ံုစူးစိုက္ေနၾကသည္။
သူတို႔စိတ္ကူး၍ ရသမွ်ကို ဗလာစာရြက္တစ္ခုတြင္ ခ်ေရးေနၾကျခင္းပင္။ ဘာစိတ္ကူးေတြလဲ။
ကၽြန္ေတာ့္အနီးရွိ ဆယ္ႏွစ္အရြယ္ ေက်ာင္းသူေလးက သူမ၏စာရြက္တြင္ “ကၽြန္မ မလုပ္ႏိုင္ေသာ အရာမ်ား” ဟူသည္ကို တစ္ခုၿပီးတစ္ခု ေရးခ်ေနသည္။
“ေဘာလံုးကို အလယ္တန္းကစားသူမ်ားထက္ေက်ာ္ေအာင္ ကၽြန္မ မကန္ႏိုင္”
“ဒက္ဘီ ကၽြန္မကိုခင္လာေအာင္ ကၽြန္မမလုပ္ႏိုင္”
သူမ၏ စာရြက္မွာ တစ္၀က္ခန္႔ ျပည့္ေနၿပီ။ သို႔ေသာ္ ရပ္မည့္အရိပ္လကၡဏာ လံုး၀မျပ။ ဆက္ၿပီးသာ စဥ္းစားလိုက္ ခ်ေရးလိုက္နွင့္ စိတ္ပါလက္ပါ လုပ္ကိုင္ေနသည္။
ကၽြန္ေတာ္ ခံုတန္းေတြၾကား ေလွ်ာက္သြားကာ ဟိုသည္ ငဲ့ေစာင္းၾကည့္သည္။ အားလံုးပင္ သူတို႔ မလုပ္ႏိုင္ေသာ အရာေတြခ်ည္း တစ္ေၾကာင္းၿပီးတစ္ေၾကာင္း ေရးခ်ေနၾကသည္။
“ကၽြန္ေတာ္ ဆယ္ႀကိမ္ျပည့္ေအာင္ ဒိုက္(ဗ)ထိုး၍မရ”
“ေဘ့စေဘာကို ဘယ္ဘက္ကြင္းစည္းေက်ာ္ေအာင္ ကၽြန္ေတာ္မ႐ိုက္ႏိုင္”
“ကၽြန္ေတာ္ ကြတ္ကီစားရလွ်င္ တစ္ခုတည္းႏွင့္ ဘယ္ေတာ့မွ မတင္းတိမ္ႏိုင္”
သည္ဟာေတြ လိုက္ဖတ္ၾကည့္ၿပီး ကၽြန္ေတာ္သိခ်င္လာသည္။ ဘာအဓိပၸာယ္လဲ၊ ဘာအတြက္ ဒါေတြ ေရးေနၾကသလဲ။ သည္ကိစၥ ဆရာမကိုေမးၾကည့္ရန္ ကၽြန္ေတာ္ ဆံုးျဖတ္လိုက္သည္။ သို႔ေသာ္ ဆရာမအနီး ေရာက္လာေတာ့ သူလည္း ဒါေတြပဲ သဲသဲမဲမဲေရးေနတာ ေတြ႔ရသည္။
အေႏွာက္အယွက္မေပးတာ ေကာင္းပါတယ္ဟု ေတြးမိၿပီး တစ္ေစ့တစ္ေစာင္းသာ လွမ္းၾကည့္မိ သည္။
“ဂၽြန္၏မိခင္ကို ဆရာမႏွင့္လာေတြ႔ရန္ ကၽြန္မေခၚ၍မရ”
“သမီးအား ကားဓာတ္ဆီျဖည့္ရန္ ကၽြန္မခိုင္း၍မရ”
“အလန္အား လက္သီးအစား စကားကိုအသံုးျပဳရန္ ကၽြန္မေျပာ၍မရ”
ဘာေၾကာင့္ ကေလးေတြေရာ ဆရာမပါ အျပဳသေဘာေဆာင္သည့္ “ကၽြန္ေတာ္၊ ကၽြန္မ လုပ္ႏိုင္ေသာ အရာမ်ား” ကို မေရးဘဲ အပ်က္သေဘာျဖစ္သည့္ “မလုပ္ႏိုင္ေသာ အရာမ်ား” ဆိုသည္ကို ေရးေနရသနည္း ဆိုတာ ေမးခ်င္လွသည္။ သို႔ေသာ္ လတ္တေလာ အျခအေန မေပးသည္ႏွင့္ ေနာက္ဘက္ပိုင္းရွိ ေစာေစာက ခံုမွပင္ အသာျပန္ထိုင္ကာ ဆက္၍ အကဲခတ္ေနမိသည္။
ေနာက္ထပ္ ဆယ္မိနစ္ခန္႔ သူတို႔ ေရးေနၾကသည္။ အေတာ္မ်ားမ်ားပင္ စာတစ္မ်က္ႏွာ ျပည့္သြား ၾကသည္။ အခ်ိဳ႕က ေနာက္တစ္မ်က္ႏွာ ဆက္ေရးေနသည္။
“အခုေရးေနတဲ့ တစ္ခုၿပီးရင္ ေတာ္ၿပီ၊ ေနာက္ဆက္မေရးနဲ႔ေတာ့၊ ဒြန္နာက ကေလးေတြကို ရပ္နားခိုင္းလိုက္သည္။ ၿပီးလွ်င္ မိမိတို႔ ေရးၿပီးသား စာရြက္မ်ားကို ေခါက္ၿပီး ယူလာၾကရန္ ၫႊန္ၾကားသည္။ အဲသည္ေနာက္ ကေလးမ်ားအားလံုး “ကၽြန္ေတာ္၊ ကၽြန္မ မလုပ္ႏိုင္ေသာ အရာမ်ား ေရးမွတ္ထားသည့္ စာရြက္ေခါက္ အသီးသီးကို ဆရာမအနီးရွိ ဖိနပ္ဘူးခြံထဲသို႔ ထည့္ၾကသည္။
ကေလးမ်ား၏ စာရြက္ေတြ စံုၿပီးသည့္ေနာက္ ဒြန္နာက သူမ၏မွတ္တမ္းစာအုပ္ကို ထည့္သည္။ ထို႔ေနာက္ ဘူးခြံကို အဖံုးပိတ္လိုက္ၿပီး ခ်ိဳင္းၾကားမွာညႇပ္ကာ အခန္းျပင္ဘက္ ထြက္လာသည္။ အျပင္ခန္းမ အတိုင္း ေလွ်ာက္ထြက္သြားရာ တပည့္ေတြ သူ႔ေနာက္က တန္းစီ၍ လိုက္ၾကသည္။ ကၽြန္ေတာ္လည္း သူတို႔ေနာက္က။
ခန္းမႀကီး အလယ္ပိုင္းနားေလာက္တြင္ စတိုခန္းရွိသည္။ ဒြန္နာက စတိုခန္းထဲ ၀င္ေရာက္ရွာေဖြၿပီး ေဂၚျပားတစ္လက္ႏွင့္ ျပန္ထြက္လာသည္။ ေဂၚျပားကို လက္တစ္ဖက္က ကိုင္၊ ဖိနပ္ဘူးကို ေနာက္ တစ္ဖက္က ကိုင္ကာ တပည့္မ်ားကို ဦးေဆာင္လ်က္ ေက်ာင္းကစားကြင္း၏ ဟိုအေ၀းဆံုး ေထာင့္ဘက္ ဆီသို႔ ဒြန္နာ ခ်ီတက္သြားသည္။
အဲသည္နားမွာ သူတို႔ တြင္းတူးၾကသည္။
လက္စသက္ေတာ့ သူတို႔ “မလုပ္ႏိုင္ေသာ အရာမ်ား” ကို ေျမျမႇဳပ္သၿဂႋဳဟ္ရန္ စီမံေနၾကျခင္းပဲကိုး။
ကေလးတိုင္းလိုလိုက တစ္ခ်က္ေလာက္ေတာ့ ၀င္တူးခ်င္ၾကသျဖင့္ သူတို႔ကို အလွည့္ေပးေနရ သည္ျဖစ္ရာ တြင္းတူးခ်ိန္ ဆယ္မိနစ္ေလာက္ ၾကာသြားသည္။ သံုးေပအနက္ေလာက္မွာ တြင္းတူးရပ္သည္။ “ကၽြန္ေတာ္၊ ကၽြန္မ မလုပ္ႏိုင္ေသာ အရာမ်ား” ကို တြင္းေအာက္ေျခမွာ ေနရာခ်ၿပီးေနာက္တြင္ အလ်င္အျမန္ ေျမျပန္ဖို႔ၾကသည္။
၁၀ ႏွစ္၊ ၁၁ ႏွစ္အရြယ္ ေက်ာင္းသား၊ ေက်ာင္းသူ သံုးဆယ့္တစ္ဦး လတ္တလတ္ဆတ္ဆတ္ သခ်ႋဳင္းေျမပံု နံေဘးမွာ ရပ္ၾကသည္။ သူတို႔အသီးသီး၏ စာတစ္မ်က္ႏွာ အျပည့္မွ်စီရွိသည့္ “မလုပ္ႏိုင္ေသာအရာ” ေတြသည္ ေျမႀကီးေအာက္ရွိ ဖိနပ္ဘူးထဲတြင္ ေရာက္ရွိေနၿပီ။ သူတို႔သာမဟုတ္၊ ဆရာမ၏ မလုပ္ႏိုင္ေသာ အရာမ်ားလည္း အဲသည္အထဲမွာ ပါသည္။
သည္အခ်ိန္ ဆရာမက ေၾကျငာသည္။
“သားတို႔ သမီးတို႔ …. တစ္ေယာက္နဲ႔တစ္ေယာက္ လက္ခ်င္းခ်ိတ္ၾက၊ အားလံုး ဦးၫႊတ္ၾက”
ခ်က္ခ်င္းပင္ ကေလးမ်ားအားလံုး သခ်ႋဳင္းေျမပံုကို ပတ္၀ိုင္းကာ လက္ခ်င္း ခ်ိတ္တြဲလိုက္ၾကသည္။ သည္ေနာက္ ေခါင္းေတြငံု႔ကာ ဆရာမအသံကို နားစြင့္ေနၾကသည္။ ဆရာမဒြန္နာက ေသဆံုးသူအတြက္ ႏႈတ္ဆက္စကား ေျပာၾကားသည္။
မိတ္ေဆြမ်ား… သည္ကေန႔ ကၽြႏု္ပ္တို႔ဟာ “ကၽြန္ေတာ္/ကၽြန္မ မလုပ္ႏိုင္ေသာ အရာမ်ား” အတြက္ ေနာက္ဆံုး ႏႈတ္ဆက္စကားဆိုဖို႔ စုေ၀းေရာက္ရွိေနၾကျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။ သူဟာ ဒီကမၻာေျမမွာ ကၽြႏ္ုပ္ တို႔နဲ႔အတူ အသက္ထင္ရွားရွိစဥ္က ကၽြႏ္ုပ္တို႔ရဲ႕ ဘ၀မ်ားအေပၚ ႐ိုက္ခတ္လႊမ္းမိုးမႈ ရွိခဲ့ပါတယ္။ တခ်ိဳ႕ လူမ်ား အေပၚမွာဆိုရင္ ပိုလို႔ေတာင္ လႊမ္းမိုးမႈ ရွိခဲ့ပါတယ္။ သူ႔ရဲ႕ အမည္နာမကို စာသင္ေက်ာင္းေတြ၊ ၿမိဳ႕ေတာ္ခန္းမေတြ၊ ျပည္နယ္ လႊတ္ေတာ္႐ံုးေတြသာမက သမၼတအိမ္ေတာ္ အပါအ၀င္ျဖစ္တဲ့ အမ်ားျပည္သူ ဆိုင္ရာ ေနရာဌာနတိုင္းမွာ ေျပာဆိုေနခဲ့ၾကရေၾကာင္း ၀မ္းနည္းစြာ ေျပာၾကားလိုပါတယ္။
“… ယခု သည္ကေန႔မွာေတာ့ ကၽြႏ္ုပ္တို႔ဟာ “ကၽြန္ေတာ္/ကၽြန္မ မလုပ္ႏိုင္ေသာ အရာမ်ား” အတြက္ ေနာက္ဆံုး လဲေလ်ာင္းရာ ေနရာကို သတ္မွတ္ေပးလိုက္ပါၿပီ။ သူ႔အတြက္ ကမၸည္းေက်ာက္စာတိုင္ တစ္တိုင္လည္း အဆင္သင့္ ရွိေနပါၿပီ။ သူကြယ္လြန္သြားၿပီးတဲ့ေနာက္မွာ သူ႔ရဲ႕ ေမာင္၊ညီ၊ညီမ မ်ားျဖစ္တဲ့ “ကၽြန္ေတာ္/ကၽြန္မ လုပ္ႏိုင္ပါတယ္” “ကၽြန္ေတာ္/ကၽြန္မ လုပ္ပါ့မယ္” “အခု ခ်က္ခ်င္း ကၽြန္ေတာ္/ကၽြန္မ ထ လုပ္မယ္” တို႔ က်န္ရစ္ခဲ့ပါတယ္။ သူတို႔ကေတာ့ ကြယ္လြန္သူေလာက္ လူသိမမ်ား မထင္ရွားၾကပါဘူး။ သူ႔ေလာက္လည္း တန္ခိုးစြမ္းအား မႀကီးမားၾကပါဘူး။ သို႔ေသာ္ တစ္ေန႔မွာေတာ့ သူတို႔ဟာ မိတ္ေဆြတို႔ရဲ႕ အကူအညီနဲ႔ တန္ခိုးစြမ္းအား တက္လာပါလိမ့္မယ္။ သူတို႔ရဲ႕ ကြယ္လြန္သူ သားခ်င္းထက္ေတာင္ ပိုႀကီးက်ယ္ထင္ရွားတဲ့ လုပ္ရပ္ေတြ ဒီကမၻာေပၚမွာ ထင္ရွားျပသလာပါလိမ့္မယ္။
“… ကၽြန္ေတာ္/ ကၽြန္မ မလုပ္ႏိုင္ေသာ အရာမ်ားသည္ ထာ၀ရၿငိမ္းခ်မ္းစြာ နားေနအိပ္စက္ ႏိုင္ပါေစသတည္း။ သူမရွိသည့္ေနာက္၌ လူအားလံုးတို႔ပင္ မိမိတို႔ဘ၀ကို မိမိတို႔ထူေထာင္ကာ ေရွ႕သို႔ တက္လွမ္းႏိုင္ၾကပါေစသတည္း”
ထိုေန႔ စ်ာပန အခမ္းအနားတြင္ ဆရာမဒြန္နာ ေျပာၾကားခဲ့သည့္ စကားမ်ားကို နားထာင္ရင္း သူမ၏တပည့္ ေက်ာင္းသူ၊ ေက်ာင္းသားေလးမ်ားအဖို႔ သည္ကေန႔ အေတြ႔အၾကံဳကို ဘယ္ေသာအခါမွ် ေမ့ေပ်ာက္ႏိုင္ၾကလိမ့္မည္မဟုတ္ဟု ကၽြန္ေတာ္ သေဘာေပါက္ေနမိခဲ့သည္။ ထိုေန႔က သူတို႔လုပ္ရပ္သည္ ဘ၀အတြက္ အလြန္တန္ဖိုးရွိသည့္ အနက္အဓိပၸာယ္ေတြ အမ်ားႀကီးပါေသာ “သေကၤတ” လုပ္ရပ္တစ္ခု ျဖစ္သည္။ အဲသည္ေန႔ အေတြ႔အၾကံဳသည္ သူတို႔၏ သိစိတ္ထဲမွာေရာ မသိစိတ္ထဲမွာပါ ထာ၀ရစြဲကပ္ ကိန္းေအာင္းသြားမည့္ လက္ယာဦးေႏွာက္ျခမ္း အေတြ႔အၾကံဳတစ္ရပ္ပင္ ျဖစ္သည္။
“မလုပ္ႏိုင္ေသာ အရာမ်ား” ကို ေရးသားျခင္း၊ ၄င္းတို႔ကို ျမႇဳပ္ႏွံသၿဂႋဳဟ္ျခင္း၊ ကြယ္လြန္သူအတြက္ ႏႈတ္ဆက္စကား ေျပာၾကားျခင္း စသည့္ လုပ္႐ိုးလုပ္စဥ္မဟုတ္ေသာ အလုပ္မ်ားကို တမင္တကာ စီစဥ္ လုပ္ကိုင္ရသည္မွာ ဆရာမတစ္ဦးအဖို႔ လြယ္ကူမည္ မဟုတ္ပါ။ သို႔ေသာ္ ဒြန္နာကေတာ့ ထိုမွ်ႏွင့္ပင္ မေက်နပ္ေသး။ ႏႈတ္ဆက္စကား ေျပာၾကားၿပီးသည့္ေနာက္တြင္ တပည့္မ်ားကို စာသင္ခန္းဘက္သို႔ ျပန္လည္ခ်ီတက္ေစၿပီး စ်ာပနအထိမ္းအမွတ္ စားေသာက္ပြဲတစ္ရပ္ က်င္းပသည္။
“မလုပ္ႏိုင္ေသာ အရာမ်ား” ကြယ္လြန္ျခင္း အထိမ္းအမွတ္ ကြတ္ကီ၊ ေျပာင္းဖူးေပါက္ေပါက္ႏွင့္ သစ္သီးေဖ်ာ္ရည္မ်ား သူတို႔စားေသာက္ၾကသည္။ အထိမ္းအမွတ္ပြဲ၏ အစီအစဥ္တစ္ရပ္အျဖစ္ ဒြန္နာက ကတ္ထူစကၠဴခ်ပ္ႀကီးတစ္ခုကို ျဖတ္ေတာက္ကာ ကမၸည္းေက်ာက္စာတိုင္တစ္ခု ျပဳလုပ္သည္။ “ကၽြန္ေတာ္/ ကၽြန္မ မလုပ္ႏိုင္ေသာ အရာမ်ား” ဟူေသာ နာမည္စာလံုးကို စာခ်ပ္အထက္ပိုင္းတြင္ေရးၿပီး ကြယ္လြန္ေသာ ေန႔ရက္ကို ေအာက္၌ ေရးထိုးသည္။
စကၠဴကမၸည္းေက်ာက္စာတိုင္ကို ဒြန္နာ၏စာသင္ခန္း၌ ထိုႏွစ္တစ္ႏွစ္လံုး ဆက္လက္ခ်ိတ္ဆြဲ ထားသည္။ ရွားရွားပါးပါး တခါတရံ ေက်ာင္းသားတစ္ေယာက္တစ္ေလက ကၽြန္ေတာ္/ကၽြန္မ မလုပ္ႏိုင္ပါ ဟူေသာ စကားကို ေယာင္မွားေျပာဆိုမိပါက ဒြန္နာက အဆိုပါသခ်ႋဳင္းေက်ာက္စာကို လွမ္း၍ ၫႊန္ျပေလ့ ရွိသည္။ သည္အခါ တပည့္ျဖစ္သူလည္း “မလုပ္ႏိုင္ေသာ အရာမ်ား” ေသဆံုးသြားခဲ့ၿပီဟူသည္ကို ခ်က္ခ်င္း ျပန္လည္အမွတ္ရကာ မိမိ၏စကားကို ျပန္ျပင္မိရျမဲျဖစ္သည္။
ကၽြန္ေတာ္ကား ဒြန္နာ၏ တပည့္တစ္ဦးမဟုတ္ပါ။ သူမသာလွ်င္ ကၽြန္ေတာ္၏တပည့္ ျဖစ္ခဲ့ဖူး ပါသည္။ သို႔ေသာ္ ထိုေန႔ကမူ တစ္သက္မေမ့ႏိုင္သည့္ သင္ခန္းစာတစ္ခု သူမထံမွ ကၽြန္ေတာ္ ရရွိခဲ့ပါသည္။
ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ၾကာၿပီးသည့္ သည္ကေန႔ကာလတိုင္ေအာင္ပင္ “မလုပ္ႏိုင္ပါ” ဆိုေသာ စကား တစ္ခြန္းၾကားမိတိုင္း စတုတၳတန္းေက်ာင္းသား၊ ေက်ာင္းသူေလးမ်ား၏ စ်ာပနအခမ္းအနားကို ကၽြန္ေတာ္ ျပန္လည္ျမင္ေယာင္မိရျမဲျဖစ္သည္။ ထိုကေလးမ်ားနည္းတူပင္ “မလုပ္ႏိုင္ေသာ အရာမ်ား” ေသဆံုးခဲ့ၿပီးၿပီ ဆိုသည္ကို ကၽြန္ေတာ္ အမွတ္ရေနမိပါသည္။
[မူရင္း။ ။ Chick Moorman ၏ Rest In Peace: "I Can't" Funeral] (ေဖျမင့္ ဘာသာျပန္သည္။)
ဆရာမ ဒြန္နာ၏ စတုတၳတန္းသင္ခန္းစာေလးမွာ ျမင္ေနက် အျခားသင္ခန္းစာမ်ားႏွင့္ မျခားလွ။ ကေလးေတြ စာေရးစားပြဲကိုယ္စီႏွင့္ ထိုင္ေနၾကသည္။ ခံုတန္း ငါးတန္း၊ တစ္တန္းမွာ ေျခာက္ခံု။ ဆရာမ စားပြဲက အတန္းေရွ႕မွာ။ ေက်ာင္းသားေတြႏွင့္ မ်က္နွာခ်င္းဆိုင္လ်က္။ မွတ္တမ္းဘုတ္မွာ ကေလးေတြ ေဆာင္ရြက္ေနသည့္ ေက်ာင္းသင္ခ်န္းစာအမည္ကို ေဖာ္ျပထားသည္။
ျခံဳၾကည့္လိုက္လွ်င္ေတာ့ သမ႐ိုးက် မူလတန္းသင္ခန္းစာ တစ္ခန္းလိုပင္ ထင္ရသည္။ သို႔ေသာ္ သည္အခန္းထဲ ၀င္သည္ႏွင့္ပင္ တစ္ခုခုေတာ့ ထူးျခားသည္ဆိုတာ ကၽြန္ေတာ္ ခံစားမိလိုက္သည္။ အေပၚယံက ၿငိမ္သက္ေနေသာ္လည္း ကေလးေတြအားလံုး စိတ္လႈပ္ရွား တက္ႂကြေနၾကသည္ပဲ။
ဒြန္နာက လုပ္သက္ရင့္ ဆရာမႀကီးတစ္ေယာက္ ျဖစ္သည္။ အၿငိမ္းစားယူရန္ ႏွစ္ႏွစ္မွ်သာ လိုေတာ့သည္။ သူက ပံုမွန္ သင္ၾကားေရးအလုပ္အျပင္ ကၽြန္ေတာ္စီစဥ္ေဆာင္ရြက္လ်က္ရွိသည့္ ဖြံ႔ၿဖိဳးေရး မြမ္းမံ သင္တန္းသို႔လည္း ဆႏၵအေလ်ာက္ တက္ေရာက္ေနသူ ျဖစ္သည္။ သည္သင္တန္း၏ အဓိက ဦးတည္ခ်က္က ေက်ာင္းသား၊ ေက်ာင္းသူေလးမ်ားအား ကိုယ့္အားကိုယ္ကိုးစိတ္အပါအ၀င္ စိတ္ထား ေကာင္းမ်ား ကိန္းေအာင္းလာေအာင္ ပ်ိဳးေထာင္ေလ့က်င့္ေပးေရး ျဖစ္သည္။ ဒြန္နာ့အလုပ္က သင္တန္း တက္ရန္ႏွင့္ သင္တန္းက ပို႔ခ်ေပးလိုက္သည့္ သေဘာတရားမ်ားကို စာသင္ခန္းတြင္းမွာ လက္ေတြ႔အသံုးခ် ၾကည့္ရန္ျဖစ္ၿပီး ကၽြန္ေတာ္က စာသင္ခန္းေတြ လွည့္လည္ၾကည့္႐ႈကာ စိတ္ဓာတ္ေရးရာ သင္ခန္းစာမ်ား လက္ေတြ႔အသံုးခ်မႈ ထိေရာက္ေအာင္ျမင္ေအာင္ အားေပးကူညီရန္ျဖစ္သည္။
စာသင္ခန္းေနာက္ပိုင္းရွိ ထိုင္ခံုလြတ္တစ္လံုးမွာ ၀င္ထိုင္ကာ အတန္းကို ကၽြန္ေတာ္ အကဲခတ္ ၾကည့္ေနသည္။ ေကာင္းသားအားလံုးပင္ ဆရာမေပးထားေသာအလုပ္တြင္ အာ႐ံုစူးစိုက္ေနၾကသည္။
သူတို႔စိတ္ကူး၍ ရသမွ်ကို ဗလာစာရြက္တစ္ခုတြင္ ခ်ေရးေနၾကျခင္းပင္။ ဘာစိတ္ကူးေတြလဲ။
ကၽြန္ေတာ့္အနီးရွိ ဆယ္ႏွစ္အရြယ္ ေက်ာင္းသူေလးက သူမ၏စာရြက္တြင္ “ကၽြန္မ မလုပ္ႏိုင္ေသာ အရာမ်ား” ဟူသည္ကို တစ္ခုၿပီးတစ္ခု ေရးခ်ေနသည္။
“ေဘာလံုးကို အလယ္တန္းကစားသူမ်ားထက္ေက်ာ္ေအာင္ ကၽြန္မ မကန္ႏိုင္”
“ဒက္ဘီ ကၽြန္မကိုခင္လာေအာင္ ကၽြန္မမလုပ္ႏိုင္”
သူမ၏ စာရြက္မွာ တစ္၀က္ခန္႔ ျပည့္ေနၿပီ။ သို႔ေသာ္ ရပ္မည့္အရိပ္လကၡဏာ လံုး၀မျပ။ ဆက္ၿပီးသာ စဥ္းစားလိုက္ ခ်ေရးလိုက္နွင့္ စိတ္ပါလက္ပါ လုပ္ကိုင္ေနသည္။
ကၽြန္ေတာ္ ခံုတန္းေတြၾကား ေလွ်ာက္သြားကာ ဟိုသည္ ငဲ့ေစာင္းၾကည့္သည္။ အားလံုးပင္ သူတို႔ မလုပ္ႏိုင္ေသာ အရာေတြခ်ည္း တစ္ေၾကာင္းၿပီးတစ္ေၾကာင္း ေရးခ်ေနၾကသည္။
“ကၽြန္ေတာ္ ဆယ္ႀကိမ္ျပည့္ေအာင္ ဒိုက္(ဗ)ထိုး၍မရ”
“ေဘ့စေဘာကို ဘယ္ဘက္ကြင္းစည္းေက်ာ္ေအာင္ ကၽြန္ေတာ္မ႐ိုက္ႏိုင္”
“ကၽြန္ေတာ္ ကြတ္ကီစားရလွ်င္ တစ္ခုတည္းႏွင့္ ဘယ္ေတာ့မွ မတင္းတိမ္ႏိုင္”
သည္ဟာေတြ လိုက္ဖတ္ၾကည့္ၿပီး ကၽြန္ေတာ္သိခ်င္လာသည္။ ဘာအဓိပၸာယ္လဲ၊ ဘာအတြက္ ဒါေတြ ေရးေနၾကသလဲ။ သည္ကိစၥ ဆရာမကိုေမးၾကည့္ရန္ ကၽြန္ေတာ္ ဆံုးျဖတ္လိုက္သည္။ သို႔ေသာ္ ဆရာမအနီး ေရာက္လာေတာ့ သူလည္း ဒါေတြပဲ သဲသဲမဲမဲေရးေနတာ ေတြ႔ရသည္။
အေႏွာက္အယွက္မေပးတာ ေကာင္းပါတယ္ဟု ေတြးမိၿပီး တစ္ေစ့တစ္ေစာင္းသာ လွမ္းၾကည့္မိ သည္။
“ဂၽြန္၏မိခင္ကို ဆရာမႏွင့္လာေတြ႔ရန္ ကၽြန္မေခၚ၍မရ”
“သမီးအား ကားဓာတ္ဆီျဖည့္ရန္ ကၽြန္မခိုင္း၍မရ”
“အလန္အား လက္သီးအစား စကားကိုအသံုးျပဳရန္ ကၽြန္မေျပာ၍မရ”
ဘာေၾကာင့္ ကေလးေတြေရာ ဆရာမပါ အျပဳသေဘာေဆာင္သည့္ “ကၽြန္ေတာ္၊ ကၽြန္မ လုပ္ႏိုင္ေသာ အရာမ်ား” ကို မေရးဘဲ အပ်က္သေဘာျဖစ္သည့္ “မလုပ္ႏိုင္ေသာ အရာမ်ား” ဆိုသည္ကို ေရးေနရသနည္း ဆိုတာ ေမးခ်င္လွသည္။ သို႔ေသာ္ လတ္တေလာ အျခအေန မေပးသည္ႏွင့္ ေနာက္ဘက္ပိုင္းရွိ ေစာေစာက ခံုမွပင္ အသာျပန္ထိုင္ကာ ဆက္၍ အကဲခတ္ေနမိသည္။
ေနာက္ထပ္ ဆယ္မိနစ္ခန္႔ သူတို႔ ေရးေနၾကသည္။ အေတာ္မ်ားမ်ားပင္ စာတစ္မ်က္ႏွာ ျပည့္သြား ၾကသည္။ အခ်ိဳ႕က ေနာက္တစ္မ်က္ႏွာ ဆက္ေရးေနသည္။
“အခုေရးေနတဲ့ တစ္ခုၿပီးရင္ ေတာ္ၿပီ၊ ေနာက္ဆက္မေရးနဲ႔ေတာ့၊ ဒြန္နာက ကေလးေတြကို ရပ္နားခိုင္းလိုက္သည္။ ၿပီးလွ်င္ မိမိတို႔ ေရးၿပီးသား စာရြက္မ်ားကို ေခါက္ၿပီး ယူလာၾကရန္ ၫႊန္ၾကားသည္။ အဲသည္ေနာက္ ကေလးမ်ားအားလံုး “ကၽြန္ေတာ္၊ ကၽြန္မ မလုပ္ႏိုင္ေသာ အရာမ်ား ေရးမွတ္ထားသည့္ စာရြက္ေခါက္ အသီးသီးကို ဆရာမအနီးရွိ ဖိနပ္ဘူးခြံထဲသို႔ ထည့္ၾကသည္။
ကေလးမ်ား၏ စာရြက္ေတြ စံုၿပီးသည့္ေနာက္ ဒြန္နာက သူမ၏မွတ္တမ္းစာအုပ္ကို ထည့္သည္။ ထို႔ေနာက္ ဘူးခြံကို အဖံုးပိတ္လိုက္ၿပီး ခ်ိဳင္းၾကားမွာညႇပ္ကာ အခန္းျပင္ဘက္ ထြက္လာသည္။ အျပင္ခန္းမ အတိုင္း ေလွ်ာက္ထြက္သြားရာ တပည့္ေတြ သူ႔ေနာက္က တန္းစီ၍ လိုက္ၾကသည္။ ကၽြန္ေတာ္လည္း သူတို႔ေနာက္က။
ခန္းမႀကီး အလယ္ပိုင္းနားေလာက္တြင္ စတိုခန္းရွိသည္။ ဒြန္နာက စတိုခန္းထဲ ၀င္ေရာက္ရွာေဖြၿပီး ေဂၚျပားတစ္လက္ႏွင့္ ျပန္ထြက္လာသည္။ ေဂၚျပားကို လက္တစ္ဖက္က ကိုင္၊ ဖိနပ္ဘူးကို ေနာက္ တစ္ဖက္က ကိုင္ကာ တပည့္မ်ားကို ဦးေဆာင္လ်က္ ေက်ာင္းကစားကြင္း၏ ဟိုအေ၀းဆံုး ေထာင့္ဘက္ ဆီသို႔ ဒြန္နာ ခ်ီတက္သြားသည္။
အဲသည္နားမွာ သူတို႔ တြင္းတူးၾကသည္။
လက္စသက္ေတာ့ သူတို႔ “မလုပ္ႏိုင္ေသာ အရာမ်ား” ကို ေျမျမႇဳပ္သၿဂႋဳဟ္ရန္ စီမံေနၾကျခင္းပဲကိုး။
ကေလးတိုင္းလိုလိုက တစ္ခ်က္ေလာက္ေတာ့ ၀င္တူးခ်င္ၾကသျဖင့္ သူတို႔ကို အလွည့္ေပးေနရ သည္ျဖစ္ရာ တြင္းတူးခ်ိန္ ဆယ္မိနစ္ေလာက္ ၾကာသြားသည္။ သံုးေပအနက္ေလာက္မွာ တြင္းတူးရပ္သည္။ “ကၽြန္ေတာ္၊ ကၽြန္မ မလုပ္ႏိုင္ေသာ အရာမ်ား” ကို တြင္းေအာက္ေျခမွာ ေနရာခ်ၿပီးေနာက္တြင္ အလ်င္အျမန္ ေျမျပန္ဖို႔ၾကသည္။
၁၀ ႏွစ္၊ ၁၁ ႏွစ္အရြယ္ ေက်ာင္းသား၊ ေက်ာင္းသူ သံုးဆယ့္တစ္ဦး လတ္တလတ္ဆတ္ဆတ္ သခ်ႋဳင္းေျမပံု နံေဘးမွာ ရပ္ၾကသည္။ သူတို႔အသီးသီး၏ စာတစ္မ်က္ႏွာ အျပည့္မွ်စီရွိသည့္ “မလုပ္ႏိုင္ေသာအရာ” ေတြသည္ ေျမႀကီးေအာက္ရွိ ဖိနပ္ဘူးထဲတြင္ ေရာက္ရွိေနၿပီ။ သူတို႔သာမဟုတ္၊ ဆရာမ၏ မလုပ္ႏိုင္ေသာ အရာမ်ားလည္း အဲသည္အထဲမွာ ပါသည္။
သည္အခ်ိန္ ဆရာမက ေၾကျငာသည္။
“သားတို႔ သမီးတို႔ …. တစ္ေယာက္နဲ႔တစ္ေယာက္ လက္ခ်င္းခ်ိတ္ၾက၊ အားလံုး ဦးၫႊတ္ၾက”
ခ်က္ခ်င္းပင္ ကေလးမ်ားအားလံုး သခ်ႋဳင္းေျမပံုကို ပတ္၀ိုင္းကာ လက္ခ်င္း ခ်ိတ္တြဲလိုက္ၾကသည္။ သည္ေနာက္ ေခါင္းေတြငံု႔ကာ ဆရာမအသံကို နားစြင့္ေနၾကသည္။ ဆရာမဒြန္နာက ေသဆံုးသူအတြက္ ႏႈတ္ဆက္စကား ေျပာၾကားသည္။
မိတ္ေဆြမ်ား… သည္ကေန႔ ကၽြႏု္ပ္တို႔ဟာ “ကၽြန္ေတာ္/ကၽြန္မ မလုပ္ႏိုင္ေသာ အရာမ်ား” အတြက္ ေနာက္ဆံုး ႏႈတ္ဆက္စကားဆိုဖို႔ စုေ၀းေရာက္ရွိေနၾကျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။ သူဟာ ဒီကမၻာေျမမွာ ကၽြႏ္ုပ္ တို႔နဲ႔အတူ အသက္ထင္ရွားရွိစဥ္က ကၽြႏ္ုပ္တို႔ရဲ႕ ဘ၀မ်ားအေပၚ ႐ိုက္ခတ္လႊမ္းမိုးမႈ ရွိခဲ့ပါတယ္။ တခ်ိဳ႕ လူမ်ား အေပၚမွာဆိုရင္ ပိုလို႔ေတာင္ လႊမ္းမိုးမႈ ရွိခဲ့ပါတယ္။ သူ႔ရဲ႕ အမည္နာမကို စာသင္ေက်ာင္းေတြ၊ ၿမိဳ႕ေတာ္ခန္းမေတြ၊ ျပည္နယ္ လႊတ္ေတာ္႐ံုးေတြသာမက သမၼတအိမ္ေတာ္ အပါအ၀င္ျဖစ္တဲ့ အမ်ားျပည္သူ ဆိုင္ရာ ေနရာဌာနတိုင္းမွာ ေျပာဆိုေနခဲ့ၾကရေၾကာင္း ၀မ္းနည္းစြာ ေျပာၾကားလိုပါတယ္။
“… ယခု သည္ကေန႔မွာေတာ့ ကၽြႏ္ုပ္တို႔ဟာ “ကၽြန္ေတာ္/ကၽြန္မ မလုပ္ႏိုင္ေသာ အရာမ်ား” အတြက္ ေနာက္ဆံုး လဲေလ်ာင္းရာ ေနရာကို သတ္မွတ္ေပးလိုက္ပါၿပီ။ သူ႔အတြက္ ကမၸည္းေက်ာက္စာတိုင္ တစ္တိုင္လည္း အဆင္သင့္ ရွိေနပါၿပီ။ သူကြယ္လြန္သြားၿပီးတဲ့ေနာက္မွာ သူ႔ရဲ႕ ေမာင္၊ညီ၊ညီမ မ်ားျဖစ္တဲ့ “ကၽြန္ေတာ္/ကၽြန္မ လုပ္ႏိုင္ပါတယ္” “ကၽြန္ေတာ္/ကၽြန္မ လုပ္ပါ့မယ္” “အခု ခ်က္ခ်င္း ကၽြန္ေတာ္/ကၽြန္မ ထ လုပ္မယ္” တို႔ က်န္ရစ္ခဲ့ပါတယ္။ သူတို႔ကေတာ့ ကြယ္လြန္သူေလာက္ လူသိမမ်ား မထင္ရွားၾကပါဘူး။ သူ႔ေလာက္လည္း တန္ခိုးစြမ္းအား မႀကီးမားၾကပါဘူး။ သို႔ေသာ္ တစ္ေန႔မွာေတာ့ သူတို႔ဟာ မိတ္ေဆြတို႔ရဲ႕ အကူအညီနဲ႔ တန္ခိုးစြမ္းအား တက္လာပါလိမ့္မယ္။ သူတို႔ရဲ႕ ကြယ္လြန္သူ သားခ်င္းထက္ေတာင္ ပိုႀကီးက်ယ္ထင္ရွားတဲ့ လုပ္ရပ္ေတြ ဒီကမၻာေပၚမွာ ထင္ရွားျပသလာပါလိမ့္မယ္။
“… ကၽြန္ေတာ္/ ကၽြန္မ မလုပ္ႏိုင္ေသာ အရာမ်ားသည္ ထာ၀ရၿငိမ္းခ်မ္းစြာ နားေနအိပ္စက္ ႏိုင္ပါေစသတည္း။ သူမရွိသည့္ေနာက္၌ လူအားလံုးတို႔ပင္ မိမိတို႔ဘ၀ကို မိမိတို႔ထူေထာင္ကာ ေရွ႕သို႔ တက္လွမ္းႏိုင္ၾကပါေစသတည္း”
ထိုေန႔ စ်ာပန အခမ္းအနားတြင္ ဆရာမဒြန္နာ ေျပာၾကားခဲ့သည့္ စကားမ်ားကို နားထာင္ရင္း သူမ၏တပည့္ ေက်ာင္းသူ၊ ေက်ာင္းသားေလးမ်ားအဖို႔ သည္ကေန႔ အေတြ႔အၾကံဳကို ဘယ္ေသာအခါမွ် ေမ့ေပ်ာက္ႏိုင္ၾကလိမ့္မည္မဟုတ္ဟု ကၽြန္ေတာ္ သေဘာေပါက္ေနမိခဲ့သည္။ ထိုေန႔က သူတို႔လုပ္ရပ္သည္ ဘ၀အတြက္ အလြန္တန္ဖိုးရွိသည့္ အနက္အဓိပၸာယ္ေတြ အမ်ားႀကီးပါေသာ “သေကၤတ” လုပ္ရပ္တစ္ခု ျဖစ္သည္။ အဲသည္ေန႔ အေတြ႔အၾကံဳသည္ သူတို႔၏ သိစိတ္ထဲမွာေရာ မသိစိတ္ထဲမွာပါ ထာ၀ရစြဲကပ္ ကိန္းေအာင္းသြားမည့္ လက္ယာဦးေႏွာက္ျခမ္း အေတြ႔အၾကံဳတစ္ရပ္ပင္ ျဖစ္သည္။
“မလုပ္ႏိုင္ေသာ အရာမ်ား” ကို ေရးသားျခင္း၊ ၄င္းတို႔ကို ျမႇဳပ္ႏွံသၿဂႋဳဟ္ျခင္း၊ ကြယ္လြန္သူအတြက္ ႏႈတ္ဆက္စကား ေျပာၾကားျခင္း စသည့္ လုပ္႐ိုးလုပ္စဥ္မဟုတ္ေသာ အလုပ္မ်ားကို တမင္တကာ စီစဥ္ လုပ္ကိုင္ရသည္မွာ ဆရာမတစ္ဦးအဖို႔ လြယ္ကူမည္ မဟုတ္ပါ။ သို႔ေသာ္ ဒြန္နာကေတာ့ ထိုမွ်ႏွင့္ပင္ မေက်နပ္ေသး။ ႏႈတ္ဆက္စကား ေျပာၾကားၿပီးသည့္ေနာက္တြင္ တပည့္မ်ားကို စာသင္ခန္းဘက္သို႔ ျပန္လည္ခ်ီတက္ေစၿပီး စ်ာပနအထိမ္းအမွတ္ စားေသာက္ပြဲတစ္ရပ္ က်င္းပသည္။
“မလုပ္ႏိုင္ေသာ အရာမ်ား” ကြယ္လြန္ျခင္း အထိမ္းအမွတ္ ကြတ္ကီ၊ ေျပာင္းဖူးေပါက္ေပါက္ႏွင့္ သစ္သီးေဖ်ာ္ရည္မ်ား သူတို႔စားေသာက္ၾကသည္။ အထိမ္းအမွတ္ပြဲ၏ အစီအစဥ္တစ္ရပ္အျဖစ္ ဒြန္နာက ကတ္ထူစကၠဴခ်ပ္ႀကီးတစ္ခုကို ျဖတ္ေတာက္ကာ ကမၸည္းေက်ာက္စာတိုင္တစ္ခု ျပဳလုပ္သည္။ “ကၽြန္ေတာ္/ ကၽြန္မ မလုပ္ႏိုင္ေသာ အရာမ်ား” ဟူေသာ နာမည္စာလံုးကို စာခ်ပ္အထက္ပိုင္းတြင္ေရးၿပီး ကြယ္လြန္ေသာ ေန႔ရက္ကို ေအာက္၌ ေရးထိုးသည္။
စကၠဴကမၸည္းေက်ာက္စာတိုင္ကို ဒြန္နာ၏စာသင္ခန္း၌ ထိုႏွစ္တစ္ႏွစ္လံုး ဆက္လက္ခ်ိတ္ဆြဲ ထားသည္။ ရွားရွားပါးပါး တခါတရံ ေက်ာင္းသားတစ္ေယာက္တစ္ေလက ကၽြန္ေတာ္/ကၽြန္မ မလုပ္ႏိုင္ပါ ဟူေသာ စကားကို ေယာင္မွားေျပာဆိုမိပါက ဒြန္နာက အဆိုပါသခ်ႋဳင္းေက်ာက္စာကို လွမ္း၍ ၫႊန္ျပေလ့ ရွိသည္။ သည္အခါ တပည့္ျဖစ္သူလည္း “မလုပ္ႏိုင္ေသာ အရာမ်ား” ေသဆံုးသြားခဲ့ၿပီဟူသည္ကို ခ်က္ခ်င္း ျပန္လည္အမွတ္ရကာ မိမိ၏စကားကို ျပန္ျပင္မိရျမဲျဖစ္သည္။
ကၽြန္ေတာ္ကား ဒြန္နာ၏ တပည့္တစ္ဦးမဟုတ္ပါ။ သူမသာလွ်င္ ကၽြန္ေတာ္၏တပည့္ ျဖစ္ခဲ့ဖူး ပါသည္။ သို႔ေသာ္ ထိုေန႔ကမူ တစ္သက္မေမ့ႏိုင္သည့္ သင္ခန္းစာတစ္ခု သူမထံမွ ကၽြန္ေတာ္ ရရွိခဲ့ပါသည္။
ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ၾကာၿပီးသည့္ သည္ကေန႔ကာလတိုင္ေအာင္ပင္ “မလုပ္ႏိုင္ပါ” ဆိုေသာ စကား တစ္ခြန္းၾကားမိတိုင္း စတုတၳတန္းေက်ာင္းသား၊ ေက်ာင္းသူေလးမ်ား၏ စ်ာပနအခမ္းအနားကို ကၽြန္ေတာ္ ျပန္လည္ျမင္ေယာင္မိရျမဲျဖစ္သည္။ ထိုကေလးမ်ားနည္းတူပင္ “မလုပ္ႏိုင္ေသာ အရာမ်ား” ေသဆံုးခဲ့ၿပီးၿပီ ဆိုသည္ကို ကၽြန္ေတာ္ အမွတ္ရေနမိပါသည္။
[မူရင္း။ ။ Chick Moorman ၏ Rest In Peace: "I Can't" Funeral] (ေဖျမင့္ ဘာသာျပန္သည္။)
